Położona na pięknych wzgórzach zwanych Alpami Mancelles wioska Saint-Céneri-le-Gérei to malownicza miejscowość oficjalnie wpisana na listę „najpiękniejszych wiosek we Francji” (Les Plus Beaux Villages de France®). 
Ta wioska była od zawsze kochana przez artystów takich jak Corot, Boudin, Pissarro czy Courbet i innych za panujący tam spokój i piękno. Malowniczy most nad rzeką, ładne kamienne domy, romański kościół i gotycka kaplica Petit Saint-Céneri sprawiają, że jest to urocze miejsce, idealne na długie spacery. Wydaje się, że czas stanął tu w miejscu. Jedna z tutejszych atrakcji jest średniowieczna kaplica położona malowniczo nad rzeka Sarthe i udekorowana przez otaczającą ją dużą łąkę.
Ponieważ jak zwykle wstałam wcześnie rano, by odwiedzić to miejsce, mogłam włóczyć się po łące wokół kaplicy, bez turystów wchodzących mi bez przerwy w kadr. Po drugiej stronie rzeki dostrzegam tak zwana cudowną fontannę.
Jak głosi historia, w tym miejscu w VII wieku spragniony święty Céneri podróżujący aż ze słonecznej Italii był wniebowzięty widząc tryskającą z ziemi wodę. Pobłogosławił źródło i jak opowiadają mieszkańcy, odtąd ta woda ma zdolność leczenia problemów z oczami. Św. Ceneri wybudował tutaj oratorium, na którego miejscu stoi właśnie ta malutka gotycka kaplica, zbudowana pod koniec XIV w. Podobno miejsce to było świadkiem wielu cudów. W środku kapliczki stoi ubrany na czerwono posąg św. Céneri, jego stopy są pokryte igłami, wbitymi przez młode desperacko szukają męża dziewczyny.
Ewolucja wioski naznaczona jest oczywiście różnymi konfliktami między innymi najazdami Normanów ze Skandynawii. Wg lokalnej legendy mieszkańców ukrytych w kościele przed normańską rzezią uratowały pszczoły. 
Kiedyś na wzgórzu stał zamek należący do rodziny Giroie, ale nic z niego nie pozostało.
Saint Ceneri le Gerei zaliczana jest jak wspomniałam do najpiękniejszych wiosek Francji przez to przyciągała i nadal przyciąga wielu malarzy. Prowadzony przez dwie siostry Moisy w drugiej połowie XIX wieku zajazd Auberge des Sœurs Moisy był miejscem, w którym znani artyści lubią odpoczywać i malować. 
Najbardziej oryginalną cechą tego zajazdu jest słynna Salle des Décapités, podobno ozdobiona intrygującym wachlarzem czarnych głów narysowanych węglem z profilu. Niestety Covid 19 skutecznie uniemożliwił mi zwiedzenie tego miejsca. 
Kościół Saint-Céneri króluje dumnie nad okolicą. Został zbudowany około 1090 roku. Posiada wiele cech charakterystycznych dla okresu romańskiego i podobno świetnie zachowane niezwykłe malowidła ścienne i witraże z różnych okresów. A także misternie wykonane z żelaza 12 rzeźb przedstawiających stacje drogi krzyżowej. Nie widziałam, bo wszystko było głucho zamknięte na cztery spusty. 
Myślałam, że spędzę w wiosce najwyżej godzinę, ale spacer od kaplicy do mostu zajął mi dużo dłużej, bo przystawałam co minutę aby zrobić zdjęcie. Jeśli kiedykolwiek będziecie w tym departamencie to odwiedźcie to miejsce koniecznie. Nie pożałujecie.
Wąskie uliczki miasteczka biegną we wszystkich kierunkach i mnóstwo na nich galerii sztuki i rzemiosła, sklepów, a także wielu dobrych restauracji.
Oczywiście trzeba udać się nad rzekę, by delektować się widokiem dwóch średniowiecznych mostów na Orbieu.
Do posiadłości klasztoru należało 67 kościołów, 6 innych opactw, 25 parafii. Oczywiście rewolucja zmieniła wszystko i posiadłości rozsprzedano lub zniszczono. Jednak uważam, że dziedziniec starego pałacu, dolna kaplica, piwnica, piekarnia, zakrystia, transept północny, wieża przedromańska, dormitorium mnichów, kaplica św. Bartłomieja, pokój mistrza Cabestany i pokoje strażników są to fascynujące zabytki zdecydowanie warte zobaczenia. Polecam też wspiąć się na wieżę ( około 230 stopni) z której roztacza się wspaniały idol na całą dolinę, w której leży Lagrasse. 
Na miejsce dotarłam jeszcze przed siódmą, gdy pierwsze promienie dopiero przebijały się pomiędzy ścianami budynków, miasto powoli budziło się ze snu, a pierwsze osoby zamawiały kawkę w jednej z kafejek na placu Ormeux. Atmosfera zauroczyła mnie całkowicie. 
Dwie z nich należą do romańskiego kościoła św. Denisa, który jest położony nawet wyżej niż wioska i jest prawdziwą, imponującą twierdzą. 
Jadąc do miasteczka, z daleka widać inne wieże, ruiny jeszcze starszego zamku, w którym od czasu odbywają się wernisaże sztuki. Poza tym zamknięty jest dla publiczności. Pozostałości dawnych murów miejskich, często połączone z kamiennymi, odrapanymi budynkami, labirynt uliczek i ukwieconych placów niewiele się zmieniły od czasów średniowiecza.
Spacerując po wiosce miałam wrażenie jakbym była na planie jakiegoś filmu, może dramatu historycznego, lub tajemniczej baśni, albo jakby mnie ktoś przeniósł wstecz w czasie o kilka stuleci.
Na przedzamczu rozłożył się kolorowy plac, a na nim dawne drewniane sukiennice, ale jeśli spodziewacie się budynku rodem z krakowskiego rynku, to muszę was rozczarować. „Sukiennice”, czyli dawna hala targowa to w Lyons-la-Foret drewniany dach, oparty na porządnych palach. Wygląda jednak baśniowo, bo obok wtuliła się kawiarenka i kilka restauracji. Można usiąść przy stoliku, z lampką czerwonego wina i rozkoszować grzejącym już dość mocno, wiosennym słoneczkiem. Większość domów w wiosce zbudowano z rosnących wokół drzew na sposób normandzki. Na szczęście przetrwały one wojnę i miejscowość stała się swoistym żywym skansenem kolorowego stylu.
Budująca nazwa, prawda?
Wędrujemy po kocich łbach, wzdłuż kamiennych i drewnianych domów, porośniętych gęsto kwitnącą roślinnością. Mieni nam się w oczach od nadmiaru kolorów; czerwone, a nawet purpurowe tulipany, żółte żonkile, niebieskie hiacynty i dzwoneczki układają się w zniewalający chodnik, oprawiony, jak dzieło mistrza wiosenną zielenią. Jest pięknie, jakbyśmy się nagle przenieśli z prawdziwego świata, do świata bajecznych cudów; wydaje się, że tuż za rogiem niebieską okiennicę otworzy dla nas bladolica księżniczka, lub skrzacik w czerwonej czapeczce wyskoczy nieoczekiwanie z kłączy winorośli.
W 1592 zatrzymał się w Gerberoy ranny w bitwie pod Aumale, król Henryk IV. Dom, w którym mieszkał zachował się do dziś.
Niestety, gdy my byliśmy w wiosce ogród był zamknięty dla zwiedzających, sezon zaczyna się dopiero w maju, ale znaczną jego część widać z daleka z pobliskiego wzgórza. Z tyłu za ogrodem widoczna jest również wieża kościoła St. Pierre, którego początki sięgają jedenastego wieku, a który niejednokrotnie ucierpiał wraz z zamkiem. Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie w XV wieku. 
W wiosce jest też małe muzeum z regionalnymi historycznymi i artystycznymi pamiątkami. Najbardziej polecam jednak powolne włóczenie się ulicami wioski, wdychanie tutejszego kwiatowego powietrza i podziwianie architektonicznych i kwiatowych detali wioski.
Małe miasteczka Dee 