Po każdym powrocie z wakacji mam mózg napchany pomysłami i mnóstwem energii. Wracam do domu i wiem, że chcę, że muszę napisać o tym, co widziałam podczas podróży. Próbuję ubrać w słowa moje wrażenia, historię miejsc, które odwiedzam, czy wyłapać jakieś ciekawostki. Po majówce spędzonej w Dublinie wróciłam zachwycona i pełna melancholii. Kolejny kraj, którego historię pisała przemoc i rozlew krwi. Co z nami, ludźmi, jest nie tak. Czemu zawsze chcemy być lepsi od innych, czemu nie akceptujemy inności ludzi, czemu tak łatwo przychodzi nam zabić, poniżyć drugiego człowieka. Tyle już złego zrobiliśmy na tym świecie i ciągle dalej i dalej brniemy w to samo. Wystarczy dać nam w łapy trochę władzy i stajemy się potworami.
Dzisiaj opowiem wam o pomniku, a właściwie o wydarzeniach, które przyczyniły się do jego powstania. Był rok 1845. W całej Europie dużo się działo, przemysłowa rewolucja tworzyła nowe grupy społeczne, kwitł kapitalizm i rozwijały się tendencje narodowościowe. Irlandia pozbawiona była niepodległości na rzecz Wielkiej Brytanii i w rękach angielskich magnatów znajdowały się spore połacie kraju. Irlandzcy chłopi tylko dzierżawili małe poletka na których uprawiali głównie ziemniaki i w ich formie płacili właścicielom za czynsz. Niestety rok 1845 był bezlitosny dla europejskiego ziemniaka. Pojawiła się plaga, Phytophthora Infestans, która doszczętnie zniszczyła zbiory. Na szczęście rolnicy mieli zgromadzone zapasy. Zacisnęli pasa, ale przeżyli. Rok później jednak zapasów zabrakło, a ziemniaki ciągle zjadał grzyb. Początkowo rząd angielski przyszedł z pomocą, wysyłali kontenery żywności i otwierali jadłodajnie, ale w międzyczasie były wybory i na czele stanął przywódca wigów John Russell, który wstrzymał pomoc angielskiego rządu. Zastosował tzn Laissez Faire, czyli politykę niemieszania się. Większość członków brytyjskiego parlamentu uważała Irlandczyków za ludzi gorszej kategorii, a plagę, która doświadczyła irlandzkie plony za karę od niebios. Irlandzcy chłopi głodowali, jedli, co mogli znaleźć i masowo chorowali na choroby związane z niedożywieniem, takie jak szkorbut. Jakby tego było mało, ponieważ nie mieli czym zapłacić czynszu, właściciele ziem, które dzierżawili wywalali ich, bez żadnych skrupułów na zbity pysk, a ich dotychczasowe domy rozwalali lub palili, by przypadkiem nie wrócili oni z powrotem. Z głodu Irlandczycy dopuszczali się przestępstw. Woleli by ich złapano i wywieziono do Australii, bo tam przynajmniej mieli szansę na nakarmienie. Właśnie wtedy zaczęła się masowa emigracja Irlandczyków do innych krajów i do Ameryki. Do 1852 roku, z głodu i chorób zmarło około miliona, a opuściło kraj prawie dwa miliony jego mieszkańców. Był to najgorszy moment irlandzkiej historii.
Pomnik Famine przedstawia właśnie takich, uciekających, głodnych irlandzkich chłopów. Chudzi, w obdartych ubraniach idą powoli przed siebie, szurając nogami po ziemi, bo nie mają siły by stawiać normalne kroki. 
Nieruchome oczy patrzą przed siebie, a twarze idąc wyrażają skrajną rozpacz, ale i determinację. Są tam mężczyźni i kobiety, a jeden człowiek niesie na ramionach zwisające mu bezwładnie dziecko. Za głodnymi ludźmi podąża wychudzony, wyglądający jak cień, ale ciągle wierny pies. 
Pomnik postawiono w Dublinie na brzegu rzeki Liffey, w miejscu, skąd wyruszył do Ameryki pierwszy statek Perseverance, wyładowany głodnymi Irlandczykami. Jego kapitanem był 74 letni urzędnik, który rzucił bezpieczną posadkę w stolicy by pomóc transportować ludzi za ocean. Na szczęście statek i jego pasażerowie dotarli bezpiecznie do celu. Jego replika jest dziś muzeum głodu i stoi zacumowana niedaleko pomnika przy Sean O’Casey Bridge.
Autorem pomnika jest Rowan Gillespie. Drugą, bardzo podobną rzeźbę zamówiono u niego po drugiej stronie oceanu w Toronto w Irish Park.
Sytuację, którą upamiętnia ten pomnik mam ciągle w oczach. Widzę stłoczone na sali gimnastycznej dzieci , bez jedzenia i picia i pilnujących ich oprawców z karabinami. Pamiętam scenę, gdy podczas szturmu wojsk rosyjskich dzieci próbowały biec do przez dziedziniec ku wolności, terroryści strzelali im w plecy. Stos trupów dzieci zwiększał się. Zginęło ich wówczas 186. Dorosłych zginęło drugie tyle. Oblężenie szkoły miało miejsce od 1 do 3 września 2004 roku w Biesłanie, w Osetii, rosyjskiej prowincji. Tak niedawno. Czeczeński przywódca Szamil Basajew wziął na siebie odpowiedzialność za przygotowanie zamachu.
Wędrowałam między płytami jak w klaustrofobicznym labiryncie, pełna niepokoju, szczególnie że powierzchnia pola była pochyła i idąc dalej, coraz głębiej, prawie nie widziałam wyjścia. Na granicy strachu. Być może architekt Peter Eisenman chciał, abyśmy tak się czuli, by odtworzyć w naszych umysłach co przeżywali ludzie w czasie wojny (oczywiście nie można tak naprawdę porównać tych sytuacji). Muszę powiedzieć, że jeśli będąc tam koncentrujesz się mocno i myślisz o tych wszystkich zabitych ludziach podczas Holocaustu, uczucia są bardzo przytłaczające. 
Trochę niepokoiliśmy się, że dołączą nas do wielkiej grupy ludzi i będą gonić po mieście w tempie lamparcim. 
Tymczasem ten spacer po Berlinie był dla wielu z nas punktem kulminacyjnym całego wyjazdu. Zwłaszcza zachwycił nas przewodnik Darren, uroczy Irlandczyk z poczuciem humoru. 
Wiedza jaką posiadał rzuciła nas przed nim na kolana. Wiedział chyba wszystko o Berlinie, zwłaszcza z czasów drugiej wojny światowej, a co ciekawsze opowiadał nie tylko o suchych faktach, ale o ludziach, o mentalnych skazach, o tym, że im więcej się studiuje i czyta o tym okresie, tym mniej się z tego rozumie. Bo nie można zrozumieć, że to zwykli ludzie, innym zwykłym ludziom zgotowali taki los. Postanowiłam sobie, że opiszę poszczególne miejsca, o których oprowadzał nas Darren w osobnych, krótkich opowiastkach, w kolejnych odcinkach wyprawy po Berlinie.
Mieszkaliśmy w samym centrum, w hotelu Gat Checkpoint Charlie, czyli niedaleko słynnego, czy raczej niesławnego przejścia pomiędzy wschodnim, a zachodnim Berlinem. Hotel spełnił nasze oczekiwania, był wygodny, czysty, bez jakiś wyimaginowanych wygód, ale o to nam chodziło, by po dniu pełnym wrażeń móc się dobrze wyspać. 
Na dole był bar czynny do 1am, gdzie po powrocie ze zwiedzania mogliśmy się jeszcze napić dobrego piwa w litrowym kuflu (te litrowe kufle pełne piwa to była dla nas jedna z większych atrakcji). Na śniadanie był duży wybór i w większości były to dobre rzeczy, choć trochę jednostajne. Rozczarowaniem były napoje: zimnawa kawa, niesmaczna herbata i zwłaszcza soki, mocno rozcieńczone wodą. Jeśli spodziewacie się dobrej śniadaniowej angielskiej herbaty to podobnie jak nasza przyjaciółka Monica, możecie się rozczarować. 
Na kolację zarezerwowaliśmy pierwszego dnia typowo niemiecką restaurację Maximilians. Był to dobry pomysł, bo następnego dnia szukając restauracji znaleźliśmy się we włoskiej tawernie, w której sporo rzeczy pozostawiało wiele do życzenia. Zwłaszcza włoski kelner, który był chyba leciutko podchmielony, żarty miał na granicy przyzwoitości i notorycznie zapominał naszych zamówień. Pochwalił się nam, że ma żonę Polkę, ze Szczecina. Muszę tutaj zaznaczyć, że obsługiwanie naszej grupy czasami nie jest łatwe, bo lubimy zmieniać zdanie i komplikować sytuację. Nie mniej jednak obsługa mogła być milsza. Jeśli chodzi o jedzenie, to serwowany makaron był bardzo dobry. Gorzej było z pizzą. Mój tzw pizza bread był mocno przesuszony i gdyby nie oliwę z czosnkiem, które dostałam jako dressing, to byłoby ciężko go zjeść. Lody na deser były dobre, ale nie zachwycały. Później przeczytaliśmy artykuł, o tym, że włoskie restauracje w Berlinie nie cieszą się dobrą sławą, są raczej na miernym poziomie. Szkoda, że nie wiedzieliśmy wcześniej. Choć pewnie niewiele by to zmieniło. Po 5 godzinach chodzenia byliśmy głodni i zmęczeni i po prostu chcieliśmy coś zjeść. 
Zanim pojawiliśmy się w Berlinie zarezerwowaliśmy sobie jeszcze jedną atrakcję na sobotni wieczór. Był to burlesque show w klubie Kleine Nachtrevue, jedna z fajniejszych rzeczy jaką miałam okazję doświadczyć. Przed wejściem obstawialiśmy czy zobaczymy kobiece sutki, jak się okazało zobaczyliśmy znacznie więcej. Ale nie będę zdradzać. Muszę jednak napisać, że show, mimo swojej intymności nie był wulgarny, był wykonany gustownie i niejednokrotnie zabawnie. Zdecydowanie damskim faworytem był taniec Kevina z ręcznikiem. Na pewno poświęcę temu miejscu osobny artykuł, ale dla ciekawych tu jest link:
Ostatni dzień w Berlinie spędziliśmy na odwiedzinach w Muzeum Currywurst. Czy warto tam pójść każdy musi zdecydować za siebie. Dla mnie było trochę za mało i zbyt plastikowo, ale kiełbaska, którą dali nam na koniec była naprawdę dobra. I podobno zawierała, aż 93 procent mięsa. Jatinder, jeden z uczestników naszej wycieczki miał co do tego spore wątpliwości. Tu jest link do muzeum: 
Ostatni spacer po Berlinie odbyliśmy wzdłuż rzeki Spree, nad którą gęsto rozłożone są pociągająco wyglądające puby i restauracje. Doszliśmy aż do Hackescher Markt, gdzie zjedliśmy ostatni niemiecki posiłek, większość z nas currywurst, ja zjadłam pretzel z bawarskim serem, a dwójka odważnych połasiła sie na wielką porcję golonki z mielonką i kiełbaskami – typowo niemieckie mięsiwa. 
Tu jest link do restauracji: 
Mieszkańcy Wilna się szczycą, że ten kościół umiłował sobie Napoleon, gdy przybył do miasta, podczas wyprawy na Moskwę, ale w rzeczywistości urządził tu tylko koszary. Inne kościoły są jak dla mnie zbyt bogate, zbyt symetryczne barokowo lub klasycystycznie, ale… katedra wileńska skrywa w sobie kaplicę zdecydowanie wartą odwiedzenia. 
Kaplica jest poświęcona patronowi Wilna, którego my znamy, jako królewicza Kazimierza. Miał zbyt dużo braci by mieć jakąkolwiek szansę do korony królewskiej, poza tym był zbyt dobry, zbyt usłużny i umarł zbyt szybko. Kaplica jest cała z marmuru, a dla nas o tyle atrakcyjna, że spoczywa w niej Barbara Radziwiłłówna, umiłowana żona ostatniego Jagiellona. Do kościoła ostrobramskiego nawet nie weszłam. 
Odstraszyła mnie skutecznie pani przewodnik grupy Polaków stojących przed wejściem. Powiedziała do swoich gości: „no to teraz szybciutko paciorek w środku, raz raz…” W życiu bym jej nie zatrudniła!
Dla bezpieczeństwa jednak na datę ogłoszenia Republiki wybrano 1 Kwietnia, dzień, w którym wszelkie żarty są dopuszczalne. Symbolem nowego państwa została ręka, powiewająca teraz na sztandarach i flagach Uzupis, a konstytucja nowego „państwa”, przetłumaczona na kilka języków pojawiła się na lustrzanych tablicach, na murach ulicy Paupio. Jako ciekawostkę przytoczę kilka punktów konstytucji:
Sam most jest sympatyczny, żelazny i oczywiście obwieszony kłódkami, bo przecież Uzupio to taki Montmartre litewski, jak go zdają się postrzegać mieszkańcy Wilna. Chodzi podejrzewam o wszechobecną sztukę, zabrakło mi jedynie malujących na ulicy malarzy.
Niektórzy zakochują się w niej do nieprzytomności i zostają na Zarzeczu już na zawsze. Autorem tej intrygującej rzeźby jest Romas Vilciauskas.
Wilno to wielokulturowe i przede wszystkim od wieków wieloreligijne miasto, mieszkają tu koło siebie tatarscy muzułmanie, katolicy, ortodoksi, Karaimi o wyznaniu mojżeszowym, kalwini i Żydzi. Da się?
Ale polecam nawet i ten spacer. Zarzecze ma w sobie coś, intryguje i pociąga. Nie można mu odmówić poczucia humoru. Tego humoru zaczyna brakować tutaj jednak agencjom mieszkaniowym, bo ceny za małe mieszkanko są niebotyczne.
Mówię wam niektóre to prawdziwe dzieła sztuki; namalowane, wyrzeźbione, wygrawerowane, z drewna, z metalu, z ceramiki, czarno-białe lub kolorowe… Tylko snuć się i podziwiać. Oczywiście nie jest możliwe zobaczenie każdej, mnie zdecydowanie uciekło kilka. 
Nie widziałam Szymborskiej, Słowackiego, a tej, której najbardziej żałuję, to tabliczki poświęconej Gałczyńskiemu. Bardzo lubię tego poetę, mieszkał w Wilnie kilka lat, na Zarzeczu, o którym napiszę osobno.
To tutaj, w małym pokoiku na poddaszu spotykali się filomaci i to tutaj powstawały wersy Grażyny i Dziadów.
Prawie na każdym rogu napotkać można piękne fontanny z krystalicznie czystą wodą z Alp. Nie bez powodu nazwano Berno miastem fontann. Na ulicach Marktgasse i Kramgasse, na długości zaledwie 150 metrów zobaczymy ich aż jedenaście, a w obrębie całego miasta jest ich ponad 100. Najsłynniejsza jest Fontanna Ogra, ozdobiona sceną pożerania małych dzieci przez olbrzyma. Na tej ulicy jest też Zeitglockenturm, czyli wieża zegarowa z 1530 roku, niegdyś sprawiająca funkcję bramy wjazdowej do miasta. 
Co godzinę, dokładnie cztery minuty do, figurki zegara poruszają się przy dźwiękach muzyki. Warto zobaczyć to przedstawienie. Na ulicy Munsterplatz stoi katedra, z wysoką wieżą, na którą, by się wdrapać, trzeba przejść 134 stopnie. Opłaca się, bo widok z platformy jest niesamowity; zobaczyć można dawne mury bastionów stromo opadające ku rzece, małe uliczki ze wspaniałą architekturą, ale też butiki, restauracje i małe popularne tutaj sceny teatralne. W oddali dostrzeżemy zaśnieżone zbocza Alp. Portal katedry przedstawia sceny z sądu ostatecznego, a witraże w oknach pomalowane są w taki sposób, że nie można ich odtworzyć. Najsłynniejszy witraż katedry, niebywale kolorowy pokazuje scenę mordowania jakiegoś mieszczanina i nazwany jest Tańcem Śmierci. Średniowieczne, drewniane Berno w 1405 roku zniszczył pożar. Odbudowano je, na nowo, z lokalnego piaskowca.
Wokół jaskiń rozciąga się duży park niedźwiedzi, w którym wytyczone są specjalne ścieżki dla turystów. W tym momencie miśków jest tylko trzy, mama, tata i bobas: Finn, Björk i Ursina. W zimie zapadają w długi sen. Dobrze o tym pamiętać odwiedzając Berno w miesiącach zimowych. W lecie misie odwiedzać można codziennie, za darmo, w godzinach od 8 do 5. Nowa część miasta położona w jest dole, poza zakolem rzeki i gwarantuje cudowny widok na Starówkę. Najpiękniej jednak widać miasto z Ogrodu Różanego, bo róże to druga po misiach wielka atrakcja Berno. W ogrodzie jest ponad 200 gatunków tych pięknych kwiatów, a także setki innych gatunków roślin, np. irysów. Ogród położony jest na bardzo silnie nasłonecznionym wzgórzu, ponad rzeką, w zaciszu starych drzew.
Jeśli komuś spodobają się wyrywki z życia wielkiego naukowca, zobaczone w Muzeum Historycznym, to zapraszam do jego domu. Stoi zaledwie 200 metrów od wieży zegarowej Zeitglockenturm. Mieszkał tam dwa lata, od 1903 do 1905 roku i pozostawił po sobie meble, bibeloty, książki. Dom otwarty jest codziennie, od 10 do 17.
Poza samym budynkiem warta zobaczenia jest olbrzymia kolekcja rysunków Klee, oraz innych artystów, a można tam wejść by posłuchać koncertu, czy wygłaszanego referatu. Imprez kulturalnych Centrum organizuje bardzo dużo. Otwarte jest od wtorku do niedzieli, od 10 do 17 i wejście kosztuje 20 franków szwajcarskich. Obrazy Klee, podobnie jak innych malarzy można tez zobaczyć w Muzeum Sztuki, najstarszej tego typu placówce w Szwajcarii, skupiającej ponad 4 tys dzieł, od Gotyku, po czasy obecne. Poza stałą ekspozycją odbywają się tam często wystawy czasowe, poświęcone wielkim twórcom z całego świata. Osobiście polecam jeden z nowych nabytków muzeum, instalacje wizualno – dźwiękową szwajcarskiego artysty Yves Netzhammera. Instalacja obraca się wokół pytania o tożsamość, kontakt i relacje między ludźmi, zwierzętami, przedmiotami i przedstawia alternatywny do rzeczywistego świat, który jest jednak lustrzanym odbiciem tego realnego. Świat filmowych obrazów wchodzi w dialog ze światem widzów, którzy sami stają się częścią dzieła. Bardzo interesujące przeżycie.
Małe miasteczka Dee 